BẦU CHO AI?
Chỉ còn hơn 1 tuần là chúng ta đi bầu cử chính phủ liên bang Canada. Bầu cho ai ? đây là câu hỏi không dễ trả lời. Sau đây là tóm lược những sự khác biệt trong chính sách của 3 đảng đang tranh cử về những lãnh vực chính yếu:
1- THUẾ MÁ
· Đảng Conservatives: - cho phép vợ chồng có con dưới 18 tuổi được quyền chia sẻ 50,000$ tiền lợi tức giữa 2 người để tránh trả thuế nặng cho người có lợi tức cao.- nâng mức đóng góp tax-free saving account lên 10,000$/năm (hiện nay 5,000$).- hạ thuế lợi tức xí nghiệp xuống còn 15% và thuế lợi tức buôn bán nhỏ xuống còn 11%.
· Đảng NDP: - không cho phép chia sẻ lợi tức giữa 2 vợ chồng để giảm thuế. – không cho phép gia tăng mức đóng góp tax-free saving account. – tăng thuế lợi tức xí nghiệp lớn lên 17% - hạ thuế lợi tức buôn bán nhỏ xuống còn 9%.
· Đảng Liberals: - giảm thuế lợi tức cho giai cấp trung lưu xuống 20.5% (hiện nay 25%) – tăng thuế suất lên 33% cho người có thu nhập trên 200,000$/năm. – không cho phép chia sẻ lợi tức giữa 2 vợ chồng để giảm thuế. – không cho phép gia tăng mức đóng góp tax-free saving account. - giữ thuế lợi tức xí nghiệp 15%. - hạ thuế lợi tức buôn bán nhỏ xuống còn 9%.
2- QUYỀN LỢI CHO TRẺ EM
· Đảng Conservatives: - tăng tiền sữa (Child Tax Benefit) cho trẻ em dưới 6 tuổi lên 160$/tháng (hiện nay 100$). – thêm 60$ cho trẻ em từ 6 đến 17 tuổi. – tăng thời gian ăn tiền hộ sản lên 18 tháng.
· Đảng NDP: - tăng tiền sữa giống Conservatives. – hứa tạo ra 1 triệu chỗ giữ trẻ với giá phí 15$/ngày. – thêm 5 tuần nữa cho nghỉ hộ sản (hiện nay 1 năm).
· Đảng Liberals: - bỏ chế độ cấp tiền sữa cho toàn dân hiện nay mà thay bằng chế độ cấp tiền sữa dựa trên lợi tức gia đình. – gia đình trên 150,000$/năm không được tiền sữa còn dưới 150,000$/năm thì tiền sữa sẽ tăng lên. – cho phép ăn tiền hộ sản lên tới 18 tháng giống Conservatives.
3- TIỀN GIÀ (OLD AGE SECURITY)
· Đảng Conservatives: - tăng tuổi ăn tiền già lên 67 tuổi. – sẽ nghiên cứu cho phép dân chúng gia tăng mức đóng góp CPP để được lãnh CPP nhiều hơn lúc về hưu.
· Đảng NDP: - cho ăn tiền già lúc 65 tuổi. – gia tăng tiền GIS cho người cao tuổi có thu nhập thấp. – sẽ cho phép dân chúng gia tăng mức đóng góp CPP.
· Đảng Liberals: - cho ăn tiền già lúc 65 tuổi. – sẽ cho phép dân chúng gia tăng mức đóng góp CPP.
4- Y TẾ
· Đảng Conservatives: - ngân sách y tế chu cấp cho tỉnh bang tăng lên 6% mỗi năm cho đến niên khóa 2016-2017. Sau đó thì tăng tối thiểu 3% năm.
· Đảng NDP: ngân sách y tế chu cấp cho tỉnh bang tiếp tục tăng lên 6% mỗi năm. – thiết lập chương trình thuốc men trị bệnh thống nhất toàn quốc với mục tiêu giảm giá thuốc men 30% so với giá hiện nay. – tạo thêm 41,000 dịch vụ săn sóc người già, 5,000 giường dưỡng lão. – xây thêm 200 trạm y tế. – thêm ngân sách 200 triệu đô dùng đào tạo thêm chuyên viên y tế.
· Đảng Liberals: - ngân sách y tế tăng thêm 3 tỷ trong vòng 4 năm để cải thiện tình trạng y tế hiện nay, kể cả giảm giá thuốc men.
5- BƯU ĐIỆN
· Đảng Conservatives: - giảm chi phí phát thư bằng cách giao thư tới các thùng thư tập thể thay vì giao tới từng nhà như hiện nay.
· Đảng NDP: - tiếp tục giao thư tận mỗi nhà.
· Đảng Liberals: - tiếp tục giao thư tận mỗi nhà.
6- CÂN BẰNG NGÂN SÁCH CHI THU
· Đảng Conservatives: - ngân sách 2014-2015 thặng dư 1.9 tỷ đô. – dự kiến cân bằng ngân sách chi thu trong 4 năm tới nhưng dựa trên tình hình kinh tế lạc quan.
· Đảng NDP: hứa hẹn cân bằng ngân sách chi thu trong 4 năm tới
· Đảng Liberals: không cân bằng ngân sách nhưng sẽ bội chi 25 tỷ đô la trong 3 năm tới để cải thiện hạ tầng cơ sở giao thông như đường xá, cầu cống, hệ thống vận chuyển công cộng (transit). Đặc biệt nhất là đảng Liberals hứa cung cấp ngân sách cho thành phố Surrey xây dựng hệ thống xe điện đường ray trên mặt đất (Light Rail Transit) dài 27km nối liền downtown Surrey với Guildford Town Centre và Langley Town Centre.
7- HIỆP ƯỚC MẬU DỊCH TỰ DO XUYÊN THÁI BÌNH DƯƠNG (TPP)
· Đảng Conservatives: - đã ký hiệp ước.
· Đảng NDP: - sẽ xóa bỏ hiệp ước
· Đảng Liberals: - vẫn tôn trọng hiệp ước.
8- CUỘC CHIẾN CHỐNG KHỦNG BỐ
· Đảng Conservatives: - tiếp tục dội bom quân khủng bố IS tại Syria, Iraq. – tiếp tục đạo luật Bill C-24, thu hồi quốc tịch Canada với những người can tội khủng bố. – tiếp tục thi hành luật Bill C-51 cho phép cơ quan an ninh CSIS quyền hành rộng rãi trong việc theo dõi, điều tra, nghe lén công dân Canada.
· Đảng NDP: - chấm dứt mọi can thiệp của Canada tại Syria, Iraq. – thu hồi 2 đạo luật Bill C-24 và Bill C-51.
· Đảng Liberals: - chấm dứt mọi can thiệp của Canada tại Syria, Iraq. – thu hồi Bill C-24. – sửa đổi Bill C-51
Vậy thì bầu cho đảng nào tùy thuộc vào lãnh vực nào bạn quan tâm nhiều nhất. Nếu y tế và an sinh xã hội là quan tâm hàng đầu của bạn, bạn phải bầu cho đảng NDP. Nếu hạ tầng cơ sở (đường xá, cầu cống, phương tiện di chuyển công cộng) là quan tâm hàng đầu của bạn, bạn phải bầu cho đảng Liberals, nhất là nếu bạn sinh sống tại Surrey. Còn đảng Conservatives của Thủ tướng Harper thì đã cầm quyền được 3 nhiệm kỳ, tức là đã đạt giới hạn tối đa cho phép của nhiều nước phương Tây, lòng dân cũng bắt đầu chán ngán và trông đợi một đổi thay.
Nhưng còn một vấn đề cũng rất quan trọng là bạn không bầu trực tiếp cho ông Stephen Harper hay ông Thomas Mulcair hay ông Justin Trudeau làm Thủ Tướng Canada mà bạn bầu lên người dân biểu tại địa phương của bạn, mà đôi khi bạn yêu mến tư cách, năng lực của một ứng cử viên nào đó, dù là bạn không ủng hộ chính sách của đảng ông ta. Nói tóm lại, bầu cho ứng viên nào là việc đòi hỏi nhiều cân nhắc.
The editor.
Vancouver - 10/2015