TÌM HIỂU MÔN THỂ THAO PICKLEBALL

Tennis (quần vợt) thì sân quá rộng, vợt và banh quá nặng. Ping pong (bóng bàn) thì bàn quá nhỏ, banh quá nhỏ, đòi hỏi trình độ khéo léo của đôi tay rất cao.  Badminton (cầu lông) thì nhịp chơi quá nhanh, vì trái cầu liên tục bay qua bay lại giữa những cây vợt. Pickleball là môn thể thao giải quyết khuyết điểm của tất cả những môn thể thao nói trên.

Môn Pickleball được sáng lập bởi Joel Pritchard, một nghị sĩ của tiểu bang Washington State và và doanh nhân Bill Bell vào năm 1965. Nhưng phải mất 53 năm, nghĩa là đến tận 2018, thì môn thể thao này mới bắt đầu phổ biến. Trong năm này, con số hội viên của USAPA (USA Pickleball Association) đạt 30,000 người và số sân chơi pickleball đạt 21,000 trên toàn nước Mỹ.

Cơn đại dịch COVID 2020 tại Bắc Mỹ đẩy Pickleball lên tầm cao mới vì thời gian này thì các trung tâm thể thao đóng cửa, dân chúng được phép chơi những môn thể thao ngoài trời như Tennis, Pickleball (badminton và pingpong khó chơi ngoài trời vì ảnh hưởng bởi gió). Năm 2023 chứng kiến sự bùng nổ của Pickleball khi số người chơi ở Mỹ tăng từ 4.8 triệu năm 2022 lên đến 8.9 triệu, gần gấp đôi trong vòng 1 năm. Còn số hội viên USAPA tăng lên 70,000 người. Từ nước Mỹ, phong trào Pickleball lan đi toàn cầu, Canada là nước láng giềng nên ảnh hưởng nhiều nhất và Việt Nam, vốn là rất nhanh nhậy trong việc bắt chước thế giới, nay thì Pickleball cũng thành cơn sốt. Đây là môn thể thao phát triển nhanh nhất trên thế giới hiện nay.

Tại sao Pickleball mất thời gian quá lâu (53 năm) để trở nên phổ biến và nhưng khi phổ biến thì thành cơn sốt? Có thể có vài giải thích:

• Pickleball dễ chơi, không tốn kém.
• Pickleball là phối hợp của tennis (quần vợt) và pingpong (bóng bàn), người chơi 2 bộ môn này chuyển qua Pickleball dễ dàng.
• Pickleball ít tốn sức hơn tennis và badminton (cầu lông) vì một sân tennis lớn gấp 4 lần sân Pickleball, vợt và banh của tennis nặng hơn Pickleball. Sân badminton lớn bằng sân Pickleball nhưng nhịp điệu chơi của badminton nhanh hơn vì cầu lông bắt phải đánh qua lại trực tiếp trong khi quả banh của Pickleball có thể đánh trực tiếp hoặc gián tiếp, nghĩa là chờ banh chạm đất nẩy lên rồi mới đánh như tennis. Vì ít tốn sức hơn mà rất nhiều người chơi tennis hoặc badminton khi lớn tuổi đã chuyển qua chơi Pickleball. Pingpong tuy cũng ít tốn sức như Pickleball nhưng vì bàn quá nhỏ, banh quá nhỏ mà đòi hỏi kỹ thuật tay cao hơn Pickleball cho nên người chơi pingpong chuyển qua chơi Pickleball thì dễ dàng hơn. Còn giới phụ nữ mới gia nhập thể thao cũng tìm ra Pickleball là môn chơi lý tưởng, không khó, không tốn nhiều sức.

Vậy có thể giải thích sự phổ biến của Pickleball tương ứng với sự già hóa của dân chúng, dù môn này được chơi bởi mọi lứa tuổi nhưng người cao niên vẫn chiếm đa số.

SÂN CHƠI

Sân Pickleball dài 13.41m, rộng 6.1m, ngăn đôi bởi lưới cao 86.4cm ở điểm giữa. Phần tiếp cận với lưới, hình chữ nhật, có lằn sơn phân định, được gọi là Kitchen hay Non-volley Zone. Khu này có thể được sơn màu khác với phần sân cho dễ nhìn. Sau khu Kitchen là hai ô chữ nhật dành cho 2 người chơi, cũng có lằn sơn phân định.

VỢT, BANH và LƯỚI

Vợt của Pickleball lớn hơn vợt pingpong, có thể bằng carbon fiber, nhôm hoặc gỗ.

Banh của Pickleball lớn hơn banh của tennis một chút, bằng nhựa rỗng ruột và có lỗ.

Lưới không khác lưới tennis nhiều lắm. Những dụng cụ này nay có bán ở Walmart.

LUẬT CHƠI

• Điểm thắng là 11 và phải hơn đối thủ 2 điểm, nghĩa là nếu mình 11 thì đối thủ phải là 9 hoặc thấp hơn. Nếu đối thủ lên 10 thì điểm thắng thành 12. Phải chênh nhau 2 điểm mới coi là thắng. Chỉ bên giao banh (serve) thắng thì mới được ghi điểm. Người giao banh số 1 thua thì đến lượt người giao banh số 2 giao banh. Người giao banh số 2 cũng thua thì Sign Out, nghĩa là đến lượt bên đối thủ giao banh.
• Giao banh giống như tennis: phải giao banh vào service area đối diện xéo.

• Người bên tay phải là số 1, người bên tay trái là số 2. Người số 1 giao banh trước rồi mới đến người số 2.
•  Người bên tay phải mở màn trận đấu bằng cách giao banh vào khu service area đối diện xéo và thông báo điểm là 0-0-2. Số đầu tiên là điểm bên mình, số thứ hai là điểm đối thủ, số thứ ba là người đánh. Sở dĩ người mở màn trận đấu đã có ngay số 2 vì luật chỉ cho bên mở màn được giao banh một lần. Chỉ có lần mở màn trận đấu là người bên phải mang số 2, sau đó thì luôn luôn là số 1.
•  Nếu giao banh vào khu Kitchen thì kể như Out (lỗi). Nếu giao banh ra ngoài khu service area cũng là Out. Nếu giao banh vào khu service area đối diện thì cũng là Out.
•  Banh có quyền chạm vào lưới trước khi bay tới khu service area.
•  Banh có quyền rơi xuống ngay trên lằn sơn phân chia và vẫn có giá trị, gọi là on the line.
•  Bên giao banh thì 2 người phải đứng sau khu service area. Bên nhận banh thì người nhận banh đứng sau khu service area nhưng người không nhận banh được quyền đứng bất cứ đâu trong khu vực service area.
•  Khi đánh trả lại thì banh có quyền rơi vào cả khu service area và kitchen.
•  Không đỡ được banh hoặc banh chạm vợt rồi rơi vào phía bên mình (không qua được lưới) hoặc rơi ra ngoài sân chơi thì là thua.
•  Nếu bên mở màn thua thì mất quyền giao banh và đến lượt đối thủ giao banh.
•  Nếu người mở màn trận đấu thắng điểm đầu tiên thì thông báo điểm là 1-0-2. Sau đó, người mở màn di chuyển qua ô service area bên trái, người đồng đội di chuyển qua ô service của người mở màn, người mở màn giao banh tiếp.
• Nếu người mở màn thắng thêm điểm nữa thì lại trở về ô service area ban đầu và giao banh tiếp.
• Khu Kitchen là khu cấm, người chơi chỉ được đặt chân vào khi trái banh đã rơi vào đó để đánh trả. Không được quyền xâm nhập khu này trước khi banh rơi xuống và đánh trả trực tiếp (Volley).
• Bên nhận banh giao không được quyền đỡ banh trực tiếp mà phải chờ trái banh chạm sàn nẩy lên (Bounce) rồi mới đánh trả. Nếu chưa chờ banh nẩy lên mà đánh chặn ngay thì mắc lỗi No Bounce. Tương tự như vậy, khi bên nhận banh đánh trả lại thì bên giao banh cũng phải chờ cho trái banh nẩy lên rồi mới đánh trả. Chỉ áp dụng lúc giao banh mà thôi.
• Đánh trả banh bằng 2 cách: hoặc đánh trả trực tiếp như badminton (miễn không bị lỗi No Bounce), hoặc chờ banh chạm đất nẩy lên rồi mới đánh như tennis. Nhưng phải đánh trái banh trong cái nẩy đầu tiên, nếu đánh trong cái nẩy thứ 2 là thua điểm.
• Có quyền đánh trả banh theo kiểu cầu vồng, bay bổng qua đầu đối thủ, không giới hạn chiều cao.
• Nếu có bất đồng ý kiến về vấn đề gì đó, thí dụ banh có Out hay không, thì ý kiến của bên nhận banh (phòng thủ) phải được bên đánh banh (tấn công) chấp nhận.
• Trong cuộc thi đấu, banh thường xuyên bay lạc sang sân bên cạnh. Khi đó, người có banh bay lạc phải hô lên "Ball" để người đang chơi sân khác biết. Trường hợp đang chơi mà có banh khác bay lạc sang sân của mình thì cũng phải hô lên Ball để các bạn đang cùng chơi ngưng trận đấu, sau đó người đã giao banh sẽ giao banh lại.
• Kết thúc trận đấu hai bên chào nhau bằng cách chạm vợt vào nhau.

• Thường thì luôn luôn có người chờ đợi đến lượt chơi. Những người này ngồi trên một băng ghế dài theo thứ tự trước sau. Sân nào kết thúc trận đấu thì người đang chơi ở sân bên trái sẽ di chuyển qua sân trống và sân ở cuối dãy sẽ trở thành sân trống cho người đang ngồi chờ vào chơi.

Tuy nhiên, nếu nói Pickleball nhẹ nhàng hơn tennis và nhịp chậm hơn badminton mà lại hiểu rằng môn Pickleball là môn chơi nhẹ nhàng thì lại cũng là một hiểu lầm lớn. Những cú đập banh (smash) sấm sét và giao banh (serve) rất mạnh của Pickleball cũng đầy uy lực, rất khó đỡ lại mà không bị Out. Và cũng có những lúc mà banh được giao qua lại trực tiếp liên tục giữa những cây vợt thì lúc đó nhịp chơi nhanh không thua gì badminton.

Xem video những trận đấu Pickleball tại Việt Nam và tại nước ngoài thì ta thấy người Việt chơi nhẹ nhàng hơn người da trắng, ít có những cú smash và ít đánh banh trực tiếp giữa những cây vợt mà để cho banh nẩy nhiều hơn.

NHỮNG VẤN ĐỀ HIỆN NAY CỦA PICKLEBALL

Vì phong trào Pickleball phát triển quá nhanh chóng, một số vấn đề đã nẩy sinh:

• Cung không bắt kịp với cầu: số người chơi quá đông mà sân chơi xây dựng không kịp, dẫn đến tình trạng phải đăng ký (registration) để giới hạn người chơi tại các trung tâm thể thao trong nhà. Không phải lúc nào muốn chơi là được.
• Các sân chơi Pickleball ngoài trời bị dân chúng sống gần đó than phiền gây ồn ào vì tiếng banh chạm vào vợt kêu cóc cóc chứ không được êm ái như tennis hoặc badminton. Các thành phố hiện nay phải tìm cách cân bằng quyền lợi của hai giới này.
• Vì không thể xây cất các sân Pickleball ngoài trời theo kịp nhu cầu người chơi, một số chính quyền địa phương lấy các sân tennis có sẵn làm sân chơi Pickleball với lưới Pickleball di động và sơn đường lằn Pickleball chồng lên đường lằn sân tennis. Người chơi tennis bất mãn vì bị dành sân.

Dù vậy thì phong trào Pickleball vẫn đang phát triển rầm rộ, không gì ngăn cản được. Giới chơi Pickleball đang thúc đẩy để bộ môn này được đưa vào Olympics 2032. Người Việt gốc Mỹ tên Dương Quang được hội PPA (Professional Pickleball Association) xếp hạng là cao thủ Pickleball đứng hàng thứ 7 trên thế giới.

Vậy thì bạn đợi gì mà không gia nhập phong trào thời thượng này, nhất là các bạn ở Việt Nam. Không giống như các nước khác, ở Việt Nam thì Pickleball không những là môn thể thao mà còn là nơi giải trí. Những người đẹp coi sân Pickleball là nơi trình diễn thời trang, nên khán giả vừa xem thi đấu vừa xem trình diễn thời trang.

Hoàng Hải Hồ 

8/2024