Khi đi làm việc tại tỉnh bang BC, bạn cần phải biết những luật lao động căn bản như sau: 

Tất cả chủ nhân tại tỉnh bang B.C. phải áp dụng Luật Lao Động B.C. đối với công nhân viên. 

1-   Lương tối thiểu: 

13.85$/giờ kể từ 1/6/2019, 14.60$/giờ kể từ 1/6/2020 và 15.20$/giờ kể từ 1/6/2021. Áp dụng cho tất cả hình thức trả lương: theo giờ, theo lương tháng, theo hoa hồng(commission) ... Người bán hàng ăn theo hoa hồng thì cũng vẫn không thể thấp hơn mức lương tối thiểu.

Riêng người hầu rượu, hầu bàn thì lương tối thiểu là 9$/giờ chưa tính thêm tiền thưởng (tip) của khách cho. 

Lương tối thiểu cho người săn sóc sức khỏe tại nhà(live-in home support worker), người săn sóc nhà cửa (resident caretaker) và công  nhân gặt hái bằng tay được quy định riêng dưới Employment Standard Regulations như sau: 

• Người săn sóc sức khỏe tại nhà: 102.50$/ ngày dù làm việc không trọn ngày. 
• Người săn sóc nhà cửa
  •  building có từ 9 đến 60 apartments: lương căn bản 625$/tháng cộng với 24.65$ cho mỗi apartment. 
  •  building có hơn 60 apartments: 2,084$/tháng. 
• Công nhân gặt hái bằng tay: trả theo thành phẩm như sau:

           Mức lương này bao gồm 4% vacation pay (tiền nghỉ lễ năm) tuy nhiên riêng hái hoa Daffodils thì phải cộng thêm vào 4% vacation pay.

2-   Lương ngày tối thiểu. 

Khi một người công nhân viên trình diện làm việc thì phải được trả tối thiểu 2 giờ, cho dầu người đó không được làm tới 2 giờ.

Nếu một người công nhân viên được chủ nhân gọi đi làm hơn 8 tiếng thì lúc đến trình diện làm việc phải được trả tối thiểu 4 giờ. 

Vì lý do gì mà công việc bị ngưng trệ ngoài tầm kiểm soát của chủ nhân, người chủ nhân vẫn phải trả công nhân viên 2 tiếng hoặc số giờ công nhân viên thực sự làm việc, cái nào dài hơn thì áp dụng. 

 Người công nhân viên trình diện làm việc nhưng vì lý do sức khỏe không thể làm trọn ca thì chỉ được trả số giờ thực sự đã làm trong ngày. 

Người công nhân viên trình diện làm việc nhưng không theo đúng Điều Lệ An Toàn và Sức Khỏe Nghề Nghiệp của cơ quan WorkSafe BC chỉ được trả số giờ thực sự đã làm trong ngày.

3-   Nghỉ ăn trưa, ăn tối 

Người công nhân viên không thể làm việc lâu hơn 5 tiếng đồng hồ mà không được nghỉ ăn trưa hoặc ăn tối nửa tiếng. Nếu người công nhân viên được yêu cầu làm việc trong giờ nghỉ ăn thì phải được trả tiền. 

Chủ nhân không bắt buộc phải cho nghỉ giải lao (coffee break15 phút). 

4-   Ngày Phát Lương và Hồ Sơ Lương Bổng. 

Công nhân viên phải được trả lương ít nhất 2 lần mỗi tháng. 

Thời kỳ trả lương (pay period) không được quá 16 ngày. 

Tất cả lương bổng thuộc thời kỳ trả lương phải được trả trong vòng 8 ngày sau ngày cuối của thời kỳ trả lương. 

Công nhân viên phải nhận được Bảng Chi Tiết Trả Lương (pay stub) vào ngày trả lương, hoặc bằng giấy, hoặc trên internet (online). Bảng này cho biết số giờ làm việc, mức lương giờ, tổng số tiền được lãnh (earnings), các khoản khấu trừ (deductions). Chủ nhân phải giữ Hồ Sơ Lương Bổng cho mỗi công nhân viên trong thời gian 2 năm sau ngày thôi việc. 

Công nhân viên phải được trả lương toàn bộ trong vòng 2 ngày sau khi chủ nhân sa thải hoặc trong vòng 6 ngày sau khi người công nhân viên tự ý bỏ việc. Thời gian này tính theo lịch và theo đồng hồ chứ không theo ngày giờ làm việc của cơ sở làm việc. 

5-   Giờ làm việc phụ trội (overtime) 

Overtime theo ngày (daily overtime): Nếu làm hơn 8 tiếng trong ngày thì kể số giờ sau đó là overtime, được trả 1.5 lần lương giờ và nếu làm hơn 12 tiếng thì số giờ sau đó được trả gấp 2 lần lương giờ. 

Overtime theo tuần (weekly overtime): Nếu làm hơn 40 tiếng trong tuần thì số giờ sau đó là overtime, được trả 1.5 lần lương giờ. Chỉ có 8 giờ đầu tiên trong ngày được dùng để tính weekly overtime. 

Thỏa thuận giờ làm việc trung bình (Averaging agreements): 

Chủ nhân và công nhân viên có thể đồng ý với nhau về số giờ làm việc trung bình trong 1, 2, 3 hoặc 4 tuần lễ. Thỏa thuận này phải làm thành văn bản, quy định ngày khởi sự và ngày chấm dứt. 

Tiền overtime phải được trả: 

• Ngoài 8 giờ trong một ngày, nếu quy định giờ làm việc là 8 giờ/ngày. 
• Ngoài 40 giờ/tuần, nếu quy định giờ làm việc trung bình là 40 giờ/tuần.

6-   Đồng phục hoặc Đặc phục (Special Clothing) 

Nếu chủ nhân yêu cầu công nhân viên mặc đồng phục hoặc đặc phục thì chủ nhân có trách nhiệm cung cấp, giặt giũ và bảo trì đồng phục hoặc đặc phục không tính tiền với công nhân viên. 

Đặc phục là quần áo đặc trưng của công ty có hình ảnh, huy hiệu, màu sắc công ty. 

Đặc phục bao gồm yêu cầu công nhân viên mặc những quần áo mà công ty đang bán. 

Những quy định về cách ăn mặc của công nhân viên trong lúc làm việc như không mặc quần jean, phải mặc mầu tối v.v. không phải là Đồng Phục. 

Chủ nhân và công nhân viên có thể dàn xếp để công nhân viên lo phần giặt giũ, bảo trì Đặc phục nhưng chủ nhân trả chi phí này. 

Vật dụng bảo hộ lao động cá nhân (personal safety equipment) theo yêu cầu của cơ  quan Workers’ Compensation Board không được xem là Đặc Phục trừ khi chúng mang theo huy hiệu, hình ảnh của công ty chủ nhân. 

7-   Tiền khấu trừ từ lương bổng 

Chủ nhân phải khấu trừ những khoản bắt buộc theo luật như Thuế Lợi Tức(income tax), EI, CPP. Ngoài 3 khoản này, những khấu trừ khác phải có sự đồng ý của công nhân viên bằng văn bản. 

Chủ nhân không có quyền khấu trừ lương của công nhân viên những khoản chi phí làm ăn như tiền mặt hao hụt, hư hỏng tài sản công ty, khách hàng không trả tiền v.v. 

8-   Ngày nghỉ lễ chính thức (Statutory holidays) 

10 ngày nghỉ lễ chính thức của tỉnh bang B.C. là:

• New Years Day
• Family Day
• Good Friday
• Victoria Day
• Canada Day
• B.C. Day
• Labour Day
• Thanksgiving Day
• Remembrance Day
• Christmas Day 

Easter Sunday, Easter Monday và Boxing Day không phải là Statutory Holidays.

Muốn được hưởng ngày nghỉ lễ nói trên, công nhân viên phải đã được tuyển dụng ít nhất 30 ngày và đã phải làm việc ít nhất 15 ngày trong số 30 ngày trước ngày lễ. 

Công nhân viên làm việc theo chế độ Thỏa Thuận Trung bình (averaging agreement) thì không bắt buộc theo điều kiện làm việc tối thiểu 15 ngày nói trên. 

Trong lúc nghỉ lễ, công nhân viên được trả lương một ngày làm việc. 

Nếu công nhân được chủ nhân yêu cầu làm việc trong ngày lễ thì sẽ được trả: 

• 1.5 lần lương bình thường cho 12 giờ đầu. 
• 2 lần lương bình thường cho những giờ sau đó 

cộng thêm tiền lương bình thường của một ngày.

Lương bình thường của một ngày được tính bằng cách đem tổng số tiền kiếm được trong 30 ngày trước ngày lễ (không gồm overtime) chia cho 30. 

Công nhân viên và chủ nhân có thể dàn xếp để công nhân viên làm việc trong ngày lễ rồi nghỉ bù một ngày khác. 

9-   Công nhân viên dưới 15 tuổi 

Muốn mướn người làm việc dưới 15 tuổi, chủ nhân phải có sự cho phép của cha mẹ/người giám hộ. 

Muốn mướn người làm việc dưới 12 tuổi, chủ nhân phải có sự cho phép của cha mẹ lẫn Giám Đốc Sở Tiêu Chuẩn Lao Động (Director of Employment Standards). Riêng ngành giải trí (entertainment industry) có thêm tiêu chuẩn riêng, Giám Đốc STCLĐ không cung cấp giấy phép cho trẻ em làm việc trong ngành này. 

10-Bồi thường thôi việc (trong trường hợp không có Giấy báo thôi việc) 

Sau khi làm việc được 3 tháng liên tục, công nhân viên khi bị cho nghỉ việc phải được giấy thông báo thôi việc hoặc tiền bồi thường hoặc cả hai. Tiền bồi thường thôi việc được quy định như sau: 

• Làm việc được hơn 3 tháng: 1 tuần lương. 
• Làm việc được hơn 12 tháng: 2 tuần lương. 
• Làm việc được hơn 3 năm: mỗi năm 1 tuần lương, tối đa là 8 tuần. 

Chủ nhân không phải trả tiền Bồi thường thôi việc trong trường hợp công nhân viên tự ý nghỉ việc, về hưu hoặc bị sa thải có lý do chính đáng. Chủ nhân phải có trách nhiệm chứng minh lý do chính đáng khi sa thải. 

Trong trường hơp chủ nhân sa thải tới 50 công nhân viên trong vòng 2 tháng tại cùng một cơ sở  làm việc thì luật đòi hỏi chủ nhân phải trả thêm tiền bồi thường hoặc gởi giấy báo thôi việc sớm hơn nữa. 

11-Nghỉ phép thường niên (annual vacation) 

Sau khi làm việc một năm, công nhân viên được nghỉ phép 2 tuần lễ. Sau 5 năm, được nghỉ 3 tuần lễ. 

Mỗi lần nghỉ phép phải ít nhất một tuần, trừ khi người công nhân viên yêu cầu khác biệt. 

Công nhân viên phải lấy phép nghỉ trong vòng 12 tháng sau khi được phép hưởng. 

12-Tiền nghỉ phép thường niên (vacation pay) 

Trong lúc nghỉ phép thường niên, công nhân viên được trả lương theo mức 4% của tổng thu nhập năm trước. 

Sau 5 năm làm việc liên tục, tiền nghỉ phép thường niên tăng lên 6% của tổng thu nhập năm trước. 

Công nhân viên làm việc chưa đến một năm thì chưa được phép nghỉ thường niên, nhưng nếu thôi việc thì vẫn được trả tiền nghỉ phép 4%. Nhưng nếu làm việc chưa được 5 ngày thì không được hưởng tiền này khi thôi việc. 

13-Những ngày nghỉ không lương 

Công nhân viên được quyền nghỉ không lãnh lương vào những dịp như sau: 

• Nghỉ phụ sản 

Công nhân viên có thai được nghỉ tối đa 17 tuần, ngoài ra còn được gia hạn thêm 6 tuần nếu sức khỏe chưa khôi phục sau khi sanh hoặc chấm dứt thai nghén. 

• Nghỉ nuôi con 

Sau khi nghỉ phụ sản, người mẹ được quyền nghỉ thêm 35 tuần để nuôi con. Nếu không xin nghỉ phụ sản thì người công nhân viên được nghỉ tới 37 tuần để nuôi con. 

Người cha có quyền xin nghỉ 37 tuần không lương để nuôi con ruột hoặc con nuôi, và có thể gia hạn thêm 5 tuần nếu người con cần săn sóc thêm. 

Công nhân viên phải báo cho chủ nhân bằng giấy tờ ít nhất 4 tuần trước khi nghỉ nuôi con. 

• Nghỉ săn sóc thân nhân. 

Công nhân viên được quyền nghỉ 5 ngày không lương mỗi năm để săn sóc con cái , vợ chồng, cha mẹ, anh em, ông bà. 

• Nghỉ săn sóc người bệnh nặng 

Công nhân viên được quyền nghỉ 8 tuần không lương trong vòng 26 tuần (nghĩa là trong vòng một năm có quyền nghỉ 2 lần, mỗi lần 8 tuần) để săn sóc thân nhân bệnh nặng. Công nhân viên cần lấy giấy chứng nhận của bác sĩ xác nhận người bệnh có nguy cơ qua đời trong vòng 26 tuần lễ. 

• Nghỉ tang chế 

Công nhân viên được quyền nghỉ 3 ngày không lương khi có người thân qua đời. Không bắt buộc nghỉ để tham dự đám tang. 

• Nghỉ đi làm bồi thẩm đoàn (jury duty) 

Công nhân viên khi được tòa án yêu cầu làm bồi thẩm đoàn thì được quyền nghỉ không lương trong suốt thời gian phiên tòa. 

• Nghỉ thi hành công tác quân nhân dự bị (reservists’ leave). 

Công nhân viên thuộc diện quân nhân trừ bị (reservist) nếu được lệnh chính phủ tham gia chiến dịch gì đó thì được quyền nghỉ không lương trong thời gian chiến dịch, bao gồm cả thời gian trước và sau chiến dịch. 

Công nhân viên nên báo cho chủ nhân càng sớm càng tốt và cho chủ nhân biết đầy đủ tin tức về lý do nghỉ không lương, nhưng không bắt buộc phải làm đơn xin nghỉ và không bắt buộc phải cung cấp những tin tức có tính chất cá nhân. 

Chủ nhân không thể cho nhân viên nghỉ việc hoặc thay đổi công tác vì lý do thai nghén hoặc nghỉ không lương nói trên mà không có sự đồng ý của công nhân viên. 

14-Hợp đồng lao động tập thể (Collective agreements) 

Hợp đồng lao động tập thể cần phải dựa trên những tiêu chuẩn tối thiểu của Luật Lao Động BC, bao gồm mức lương tối thiểu, thông báo thôi việc, nghỉ phép và sa thải tập thể. 

Một vài lãnh vực như lương làm giờ phụ trội và ngày nghỉ lễ chính thức, hai bên có thể thương thảo không theo Luật Lao Động, tuy nhiên, nếu điểm gì không đề cập trong Hợp đồng Tập thể thì Luật Lao Động sẽ được áp dụng. 

Những tranh chấp về tiêu chuẩn tối thiểu dưới Hợp đồng tập thể phải được giải quyết bằng thủ tục khiếu kiện (grievance procedure). 

15-Giải quyết tranh chấp 

Chủ nhân và công nhân viên nên cố gắng giải quyết tranh chấp với nhau trước. Giám Đốc Tiêu Chuẩn Lao Động có thể từ chối giải quyết khiếu nại nếu người công nhân viên không tìm cách giải quyết với chủ nhân trước. Sở Tiêu Chuẩn Lao Động có tài liệu in và tài liệu trên internet hướng dẫn cách giải quyết trực tiếp với chủ nhân (Self-Help Kit). 

Nếu giải quyết trực tiếp với chủ nhân không được thì công nhân viên nộp đơn khiếu nại, mẫu đơn có tại văn phòng Sở Tiêu Chuẩn Lao Động và trên internet. 

Sở Tiêu Chuẩn Lao Động giúp nhiều chủ nhân và công nhân viên giải quyết vấn đề với nhau một cách không chính thức. Nếu không được thì Sở sẽ ra phán quyết có tính chất bắt buộc với những phạt vạ hành chánh. 

16-Liên lạc với Sở Tiêu Chuẩn Lao Động 

Điện thoại: 1-800-663-3316 hay 1-250-612-4100 

Trang mạng: www.labour.gov.bc.ca/esb/

© Tim T. Hoang