Canada sản xuất thực phẩm thế nào?

TỔNG QUÁT VỀ NÔNG NGHIỆP CANADA

- 1 nông dân Canadian có thể sản xuất thực phẩm cho 120 người. Tính trung bình thì dân Canadian chỉ tốn 10% thu nhập cho tiền chợ.
- Áp dụng kỹ thuật tân tiến nhất: kiểm tra nhiệt độ của kho trại (barn) bằng điện thoại di động, máy móc cơ khí có gắn GPS.
- Nông nghiệp khác biệt từ tỉnh này qua tỉnh khác. Prince Edward Island có 1,495 trang trại, chủ yếu là sản xuất sữa, trái cây, rau quả trong khi Alberta có 43,234 trang trại, chủ yếu là nuôi bò, trồng ngũ cốc (grain) và hạt có dầu ăn (oilseed).
- Tuổi trung bình của nông dân Canadian là 54. 70% là đàn ông, gần phân nửa nông dân có việc làm thứ hai ngoài trang trại. Hơn phân nửa nông dân có trình độ cao đẳng/đại học.

VỀ CÁC LOẠI NGŨ CỐC, RAU QUẢ, TRÁI CÂY DO CANADA SẢN XUẤT

- Canada là nước xuất cảng hạt khô (pulses) lớn nhất trên thế giới. 8 loại chính là: đậu hạt tròn(pea), đậu lăng(lentil), đậu hạt dài(bean), đậu gà con(chickpea), cải bẹ xanh(mustard), hạt hoa hướng dương (sunflower seed), hạt canary và lúa mạch đen(buckwheat).
- Canada là nước trồng và xuất cảng mù tạt (mustard-làm từ cải bẹ xanh) hạng lớn trên thế giới và tỉnh bang Saskatchewan chiếm 75% sản lượng cả nước. Năm 2014, Saskatchewan sản xuất hơn 1/4 mù tạt của toàn thế giới.
- Cây cải Canola do khoa học gia Canada gây giống trong thập niên 1970 nay là loại dầu ăn phổ biến trên thế giới. Canola là 1 trong 4 loại nông phẩm chính Canada sản xuất, 3 loại kia là bắp, lúa mì và đậu nành.
- Tổng cộng các loại trái cây và rau cải trồng tại Canada lên đến hơn 125 loại. Di dân cũng đem những loại rau cải từ Á châu sang trồng trọt tại Canada.

VỀ GIA SÚC CANADA NUÔI

- Đa số gia súc được nuôi trong nhà trại. Nhà trại có nhiều ưu điểm hơn là đồng trống: trong nhà trại thì nhiệt độ ôn hòa, khô ráo, an toàn (không sợ chó sói tấn công), vệ sinh, thực phẩm và nước uống đầy đủ.
- Nông dân Canada phải đối xử nhân đạo với gia súc theo luật Criminal Code và "Codes of Practice for the Care and Handling of Farm Animnals" của chính phủ liên bang. Những trường hợp hành hạ gia súc chỉ là cá biệt và sẽ bị trừng phạt nếu bị bắt gặp.

NÔNG GIA CANADA VÀ VẤN ĐỀ BẢO VỆ MÔI SINH

- Nông dân Canada trồng trọt theo chế độ luân canh (rotate crops), nghĩa là không trồng một loại nông sản 2 mùa liên tiếp . Sau khi thu hoạch 1 loại nông sản này thì lần tới trồng 1 loại nông sản khác. Việc này làm giảm bớt khả năng tấn công của côn trùng, vì mỗi loại côn trùng thích tấn công một loại nông sản nào đó. Ngoài ra, còn giúp duy trì chất bổ dưỡng trong đất, vì mỗi loại nông sản hấp thụ 1 loại chất bổ dưỡng khác nhau.
- Nông dân Canada không cày sới đất nhiều để giữ cho đất mạnh khỏe và không bị sói mòn. Phần lá thân vương vãi sau khi thu hoạch một vụ mùa sẽ được để lại trong ruộng để hóa thành phân bón, hạt giống được gieo thẳng vào đất. Hơn phân nửa nông trại Canada không cày sới đất, có nghĩa là là giảm bớt xử dụng xăng dầu và giảm bớt hiệu ứng nhà kính (greenhouse gas emission).
- Kế hoạch Nông Trại Môi Sinh (Environmental Farm Plan) giúp nông dân đánh giá ảnh hưởng môi trường để cải thiện phương pháp canh tác, đặt mục tiêu và thời điểm.
- Nông dân dùng sâu bọ tốt để chống lại sâu bọ xấu. Quản Lý Sâu Bọ Tổng Hợp (Integrated Pest Management) là phương thức phối hợp những chiến thuật khác nhau để trừ sâu bọ, từ cơ khí, thiên nhiên tới hóa học.

VÌ SAO NÔNG DÂN CANADA VẪN PHẢI DÙNG THUỐC TRỪ SÂU?

- Canada vẫn phải dùng thuốc trừ sâu, vì không có cách nào khác để loại trừ sâu bọ phá mùa màng, tuy nhiên tiêu chuẩn an toàn thuộc loại cao nhất trên thế giới. Dụng cụ phòng thí nghiệm tân tiến đến mức độ phát hiện ra sai biệt 1 phần tỷ. 1 phần tỷ tương đương với 1 giây trong 32 năm. Cơ Quan Kiểm Tra Thực Phẩm Canada (Canadian Food Inspection Agency-CFIA) theo dõi dấu vết thuốc trừ sâu trên trái cây và rau củ. Trong vòng 10 năm qua, 99.6% trái cây rau củ đạt tiêu chuẩn an toàn về dấu vết thuốc trừ sâu.
- Một loại thuốc trừ sâu mới phát minh có thể phải trải qua 10 năm trời xem xét kiểm nghiệm rồi mới được coi là an toàn để xử dụng.

GMO (GENETICALLY MODIFIED ORGANISMS) LÀ GÌ?

- Genetically Modified Organisms (GMO) là Sinh Vật Biến Đổi Gien. Một hoặc vài gien được bớt đi hoặc cấy thêm vào trong sinh vật(rau củ, trái cây, gia súc) để tạo ra một giống loài mới, có khả năng chống lại sâu bọ, bệnh tật, thời tiết mạnh mẽ hơn hoặc là có những phẩm chất tốt ngon hơn. Kỹ thuật này gọi là Sinh Kỹ (biotechnology).
- Mặc dù hiện nay có một số người nghi ngờ sự an toàn của các sản phẩm GMO, nhưng thực ra, nếu tạo ra được những giống loài có sức kháng cự mạnh mẽ với sâu bọ, bệnh tật thì không cần phải dùng tới thuốc trừ sâu và thuốc kháng sinh. Ngoài ra, hơn 2,000 cuộc nghiên cứu khoa học chứng tỏ rằng các sản phẩm GMO có tính năng dinh dưỡng và hóa học giống hệt như sản phẩm không đổi gien, nghĩa là không gây hại cho người tiêu thụ.
- Ngành Sinh Kỹ Thực Vật còn có thể giúp ích cho sức khỏe con người. Tỷ dụ như đang nghiên cứu tạo ra các loại hạt không gây dị ứng như đậu phọng, cây thuốc lá chống lại bệnh Crohn, cà chua có nhiều chất lycopene chống ung thư v.v.
- Nếu không dùng thuốc trừ sâu và GMO, Canada phải cần thêm 37 triệu mẫu đất (bằng diện tích tỉnh Saskatchewan) để duy trì cùng sản lượng nông phẩm hiện nay.

VỀ VẤN ĐỀ SỬ DỤNG THUỐC KHÁNG SINH (ANTIBIOTICS)

- Giữ cho gia súc khỏe mạnh là ưu tiên hàng đầu của nông dân và bác sĩ thú y. Không những bịnh tật làm gia súc, gia cầm đau đớn mà nó có thể tiêu diệt toàn bộ một trang trại hay xóa sổ cả một kỹ nghệ. Phòng ngừa bằng tiêm chủng luôn luôn tốt hơn là chữa bệnh. Nông dân Canada giữ gia súc, gia cầm khỏe mạnh bằng cách giữ nông trại sạch sẽ, vệ sinh, đầy đủ thức ăn và an toàn sinh học (biosecurity).
- Canada vẫn phải dùng thuốc kháng sinh để ngừa bệnh và chữa bệnh cho gia súc, gia cầm nhưng chỉ xử dụng liều lượng tối thiểu cần thiết. Tương tự như thuốc trừ sâu trên thảo mộc, cơ quan CFIA theo dõi dấu vết thuốc kháng sinh trên thịt thà của gia súc gia cầm.
- Sử dụng thuốc kháng sinh nhiều dẫn đến lờn thuốc cho người và súc vật là một vấn đề phức tạp, đáng quan tâm và Canada cũng như thế giới vẫn tiếp tục nghiên cứu để đối phó.

HORMONES (NỘI TIẾT TỐ) NGHĨA LÀ GÌ ?

- Danh từ Hormones gây ra nhiều quan ngại cho nhiều người. Nhưng thật ra thì Nội Tiết Tố là chất sinh sản tự nhiên trong cơ thể con người, thảo mộc và gia súc.
- Nội Tiết Tố Kích Thích Tăng Trưởng(Growth Hormones) chỉ được Canada cho phép dùng trong bò nuôi lấy thịt, giúp cho bò mau lớn và có nhiều thịt nạc. Bò sữa và các loại gia súc gia cầm không được dùng Growth Hormones. Hàm lượng Hormone trong thịt bò của bò nuôi dùng Growth Hormones vẫn ngang bằng hàm lượng Hormone trong thịt bò của bò nuôi không dùng Growth Hormones.
- Bò nuôi mau lớn có nghĩa là ít xử dụng năng lượng và thực phẩm, giảm chi phí cho nông dân, giảm giá thành cho người tiêu thụ.
- Mặc dù Âu châu không xử dụng Growth Hormones trong nuôi bò, rất nhiều nước trên thế giới xử dụng Growth Hormones: Mỹ, Canada, Mexico, Úc, New Zealand, Japan, Chile, South Africa.v.v.

CANADA GIỮ CHO THỰC PHẨM AN TOÀN BẰNG CÁCH NÀO?

- Nói chung là chính phủ theo dõi chặt chẽ những qui định nghiêm ngặt về an toàn vệ sinh từ khâu trồng trọt, chăn nuôi đến đóng gói, chuyên chở, tồn trữ, phân phối và bán lẻ tại chợ búa.
- Nhờ kỹ thuật hiện đại, lưu giữ hồ sơ một cách khoa học, nông dân và chính phủ có thể truy tìm, xác định nguồn gốc của sản phẩm qua mọi giai đoạn, từ sản xuất đến tiêu thụ. Tỷ dụ như:
* Sữa được lấy mẫu và đánh dấu từ trang trại nào trước khi được xe chở đi.
* Mỗi con bò thịt và bò sữa đều có thẻ căn cước điện tử chứa tin tức về ngày sinh, sinh tại trại nào và mã số lý lịch. Nếu thịt bò tại chợ nhiễm độc, chính phủ tìm ra được bò đó xuất phát tại trại nào.
* Khoai tây và rau quả nhà kính cũng được lập lý lịch tương tự. Bao đựng khoai tây có mã số cho biết trồng ở đâu, ngày nào chở đi tiêu thụ. Bao của rau quả nhà kính còn cho biết đích xác là trồng tại dãy nào trong nhà kính.

ORGANIC NGHĨA LÀ GÌ?

- Chúng ta thường nghe thực phẩm Organic. Organic được dịch là "hữu cơ". Nhưng thực phẩm organic có nghĩa là thực phẩm được sản xuất theo 5 Không: không dùng Phân hóa học, không dùng Thuốc trừ sâu, không dùng Sinh vật biến đổi gien, không dùng Nội tiết kích thích tăng trưởng và không dùng Thuốc kháng sinh.
- Canada có Luật Sản Phẩm Hữu Cơ (Organic Products Regulations) qui định tiêu chuẩn Organic. Nông dân phải được cấp bằng chứng nhận(certified) rồi mới được phép dán nhãn Organic lên sản phẩm của mình.
- Sản phẩm organic thường đắt hơn là sản phẩm thường, vì lý do sản xuất khó khăn hơn, nhiều công sức lao động hơn, hiệu quả kinh tế thấp hơn. Dù vậy, không có bằng chứng khoa học nào là thực phẩm organic an toàn hơn hay bổ dưỡng hơn là thực phẩm thường.

FOOD FREEDOM DAY LÀ GÌ?

Thường thì khoảng đầu tháng 2, Canada có Food Freedom Day. Theo tính toán của các nhà thống kê, đó là ngày mà người dân trung bình của Canada đã kiếm đủ tiền đi chợ cho suốt cả năm. Canada thuộc những nước có giá thực phẩm so với thu nhập thấp nhất trên thế giới, chỉ tốn khoảng 10% lợi tức cho tiền chợ. Trong khi tại Mexico là 25% và tại Nga là 31%.

Thậm chí hải sản đánh bắt ngoài biển khi ngư dân bán trực tiếp cho dân chúng phải ghi rõ tên loại cá, đánh bắt vùng biển nào, ngày tháng nào, đánh bắt bằng loại lưới gì.

CANADA'S FARMING: Canada sản xuất thực phẩm thế nào?