BƯỚC 4: XÁC ĐỊNH LOẠI NHÀ MÌNH CẦN
I-Loại nhà gì?
Nói chung là nhà cửa của Canada có khuynh hướng dùng vật liệu nhẹ như gỗ, bột giấy, ván ép, giấy tẩm nhựa hắc ín .v.v nhiều hơn ở Vietnam. Nói vắn tắt thì chỉ có những tòa nhà 5 tầng trở lên mới dùng bê tông cốt sắt. Canada có 4 loại nhà cửa chính:
- Căn Hộ Chung Cư (condominium, hay nói tắt là condo)
Chữ apartment cũng đôi khi được dùng thay cho condo, nhưng thường thì apartment chỉ căn hộ cho thuê nhiều hơn. Condo tại Canada có thể là loại thấp tầng (low rise) hoặc cao tầng (high rise). Thấp tầng có nghĩa là khoảng 4 tầng, và đại đa số những tòa chung cư này là xây bằng khung sườn gỗ (wood frame). Cao tầng là từ 5 tầng trở lên và bắt buộc phải xây bằng bê tông cốt sắt (concrete) theo luật xây dựng của Canada.
Di dân mới gốc Á châu khi nhìn thấy những tòa chung cư 4 tầng xây bằng khung sườn gỗ thì ngạc nhiên vì có cảm tưởng nhà không chắc chắn. Sự thực là tuy bằng sườn gỗ nhưng nhà sườn gỗ của Canada cũng đứng vững cả trăm năm, vì ở Canada xứ lạnh gỗ không bị mối mọt như Á châu. Nhưng không tránh khỏi là qua thời gian, gỗ bị co lại, sàn và cầu thang có thể bị lỏng đinh kêu cót két. Do đó, chung cư bê tông cốt sắt luôn luôn có giá hơn vì ngoài yếu tố bền vững hơn còn khó cháy hơn chung cư khung sườn gỗ.
Nói chung thì căn hộ chung cư có giá rẻ nhất trong 4 loại nhà, vì bạn không sở hữu mảnh đất. Miếng đất mà tòa chung cư tọa lạc là đất chung của tất cả chủ căn hộ. Căn hộ chung cư có thể là loại không có phòng ngủ riêng (studio) hoặc từ 1 đến 4 phòng ngủ, nhưng phổ biến nhất là 1 hay 2 phòng ngủ.
Chung cư cao tầng (bê tông cốt sắt) và chung cư thấp tầng (sườn gỗ).
- Nhà Liền Kề (townhouse, rowhouse, townhome)
Đại đa số nhà liền kề (chung vách tường) là làm bằng sườn gỗ. Nếu được nằm ở vị trí căn đầu tiên hoặc căn cuối cùng thì chỉ chung một vách tường với nhà kế bên, còn nếu không thì phải chung cả hai vách tường với hai nhà kế bên. Nhà liền kề không có ai ở trên đầu và không có ai ở dưới mình. Nhà liền kề của Canada có đặc tính là xây cùng lúc và nhà nào cũng khá giống nhau vì được xây cùng lúc, bởi cùng chủ đầu tư . Do đó dạng nhà phố ở Vietnam là nhà tuy chung hai vách tường với làng xóm hai bên nhưng không được coi là nhà liền kề. Một tòa nhà liền kề có thể có 3-4-5-6 v.v. căn nhà liền kề. Nhà liền kề có thể là 2 tầng hoặc 3 tầng.
Ưu điểm của nhà liền kề là rẻ hơn nhà song lập hay biệt lập nhưng vẫn được một mảnh vườn trước hoặc sau nhà và lối đi vào nhà riêng biệt. Miếng đất của tòa nhà là của chung của tất cả chủ nhà liền kề.
Sống trong căn hộ chung cư hoặc nhà liền kề có nghĩa là bạn đã sống trong một khu tập thể, vì bạn đã chia sẻ cái gì đó với các chủ nhà khác, ít nhất là miếng đất mà tòa nhà nằm trên. Do đó phải có luật lệ chung cho mọi chủ nhà phải tuân theo (bylaws), phải có một ban quản trị (strata council) do mọi chủ nhà bầu lên để điều hành những việc chung.
- Nhà Song Lập (duplex hay semi-detached)
Nhà Song Lập có nhiều hình thức. Nếu là hai căn đứng sát cạnh nhau thì chung với nhau vách tường hông (side by side). Nếu là hai căn quay về hai hướng nghịch nhau thì chung với nhau vách tường hậu (front and back). Còn nếu hai căn một trên một dưới thì trần nhà dưới là sàn của nhà trên (up and down). Dù là hình thức nào thì hai nhà đều có lối đi riêng, có vườn trước hay sau và rẻ hơn nhà biệt lập. Bạn làm chủ phân nửa lô đất.
Nói chung nhà song lập chỉ đắt thua nhà độc lập. Và bởi vì bạn chung vách, chung mái nhà với người làng xóm sát bên nên những quyết định về phần chung này phải có đồng ý của cả hai.
- Nhà Biệt Lập hay Nhà Đơn Lập (detached house)
Là giống như nhà dưới quê hay villa trong thành phố của Vietnam: hoàn toàn đứng biệt lập, không chung chạ gì với nhà khác. Ở Canada, bạn không thể có nhà Biệt Lập bằng bê tông cốt sắt mà dứt khoát phải là sườn gỗ. Nếu bạn muốn xây một căn nhà Biệt Lập bằng bê tông cốt sắt thì không những là rất tốn kém mà e rằng bạn không tìm ra được nhà thầu xây dựng. Mặt ngoài của ngôi nhà có thể bằng gỗ, bằng ván nhựa (vinyl siding) hoặc bằng một loại xi măng nhựa chống thấm nước (stucco) nhìn khá giống xi măng ở Vietnam hoặc bằng gạch miếng. Nhưng tường gạch miếng thì hiếm vì giá đắt đỏ, thường có nhiều ở miền đông Canada là nơi thời tiết lạnh lẽo. Vậy thì nếu bạn muốn căn nhà giống Vietnam thì mua nhà tường stucco, mái ngói. Nhưng cũng cần nói cho bạn biết là nhà mái ngói thật cũng là hiếm, vì ở Canada và Mỹ họ thích dùng những loại vật liệu nhẹ trong xây cất mà ngói thật thì nặng nề. Do đó mái nhà ở Canada chủ yếu là bằng ngói giấy dầu (asphalt shingles), ngói gỗ cedar, ngói cao su hay bằng nhôm.
Vì nhà Biệt Lập hoàn toàn sở hữu miếng đất mà nó đứng ở trên cho nên nói chung nó là loại nhà đắt nhất. Thực tế là giá trị miếng đất cao hơn giá trị căn nhà.
Nhà biệt lập có thể là một tầng (gọi là rancher hay bungalow) hoặc 2-3 tầng. Đa số nhà biệt lập tại vùng Metro Vancouver là 2 tầng.
Còn một loại nhà cũng biệt lập, không chung chạ gì với nhà bên cạnh, nhưng lại thuộc loại rẻ tiền, rẻ hơn cả căn hộ chung cư. Đó là loại nhà tiền chế (manufactured home) hay còn gọi nhà mobile home. Từ mobile (di động) không được chính xác lắm, nhưng nó có nghĩa vì là căn nhà tiền chế (đại đa số một từng) nên khi cần thì có thể để lên xe tải và di chuyển sang một mảnh đất khác. Bạn chỉ làm chủ căn nhà tiền chế, còn đất thì của chủ đất, cho nên hàng tháng bạn phải trả tiền thuê đất cho chủ khu đất nhà tiền chế (mobile home park).
Những gì nói trên là nguyên tắc định nghĩa để cho bạn phân biệt các loại nhà còn đi vào chi tiết thì nhà cửa của Canada cực kỳ đa dạng, dù là thuộc loại nhà nào.
Vậy thì vấn đề đầu tiên mà bạn phải tìm hiểu và quyết định là loại nhà gì. Thường thì túi tiền và sở thích quyết định loại nhà. Nếu bạn có nhiều tiền, thích tự do tuyệt đối, thích làm vườn thì rõ ràng bạn muốn có căn nhà biệt lập. Nhưng nếu bạn là cặp vợ chồng còn trẻ mới đi mua nhà lần đầu trong đời thì có lẽ bạn chỉ có khả năng mua căn hộ chung cư, dù rằng ở chung cư có nhiều luật lệ bạn phải tuân theo và bạn chỉ có thể trồng hoa trong chậu ở ban công mà thôi. Nhà liền kề là giải pháp trung dung giữa căn hộ chung cư và nhà biệt lập.
II-Đi tìm ngôi nhà mơ ước.
Trong địa ốc có một câu kinh điển là “location, location, location”, nghĩa là “địa điểm, địa điểm, địa điểm”. Không cần giải thích thêm, địa điểm là tiêu chuẩn số một khi bạn đi tìm nhà.
Đến độ người ta cho là “căn nhà xấu trong khu tốt thì tốt hơn căn nhà tốt trong khu xấu”. Nếu bạn suy nghĩ thì bạn thấy có lý. Vì căn nhà xấu có thể phá đi xây lại thành tốt khi bạn có tiền nhưng một khi khu vực đã là khu xấu thì khó lòng mà cải tạo nó thành khu tốt được, trừ khi có nổ lực cải tạo toàn vùng của chính quyền, một việc làm không dễ dàng.
Đa số người mua nhà chọn căn nhà gần việc làm vì lý do rất thiết thực là nếu bạn phải đi làm quá xa thì vừa tốn thì giờ vừa tốn tiền xăng nhớt. Vùng Metro Vancouver có lợi điểm là có mạng lưới xe điện trên cao (Skytrain) rất tiện cho người có nhà gần trạm, di chuyển quãng đường 30km chỉ tốn 30 phút, cho nên nếu chỗ làm của bạn gần trạm Skytrain thì bạn có thể mua nhà gần trạm Skytrain, xe điện chạy nối 2 trạm rất nhanh. Do đó, những căn nhà gần trạm Skytrain đều có giá hơn.
Sau việc làm thì đến những hạ tầng cơ sở khác như trường học và chợ búa. Nhiều người coi trọng việc giáo dục của con cái nên chọn khu vực có những trường học tốt dù phải đi làm xa.
Chợ búa thì không được coi là quá ưu tiên vì thông thường thì ở Canada đa số gia đình đi chợ mỗi tuần một lần. Ngoài ra, với tính nhanh nhậy của nền kinh tế thị trường, các hệ thống siêu thị của Canada cũng không để những khu vực dân đông phải vắng bóng siêu thị. Tuy nhiên người Việt thì lại chú trọng đến siêu thị Á châu hơn là siêu thị Canada, cho nên ta cũng thấy siêu thị Á châu xuất hiện tại những khu vực nhiều người gốc Á châu cư ngụ.
Chọn mua nhà cũng rất khó khăn vì lý do có những khuyết điểm của căn nhà chỉ lộ ra sau khi bạn đã vào ở chứ lúc bạn đi xem thì chưa thể biết được. Ví dụ như căn nhà gần đường rầy xe lửa, thật là hoàn hảo, đẹp đẽ. Nhưng lúc bạn đi xem nhà thì xe lửa không chạy qua nên bạn không rõ tiếng ồn đến mức độ nào. Nhưng khi bạn dọn vào ở rồi mới kinh hoàng nhận ra không những tiếng xe lửa quá ồn mà còn làm rung chuyển cả căn nhà. Hay nếu bạn mua nhà gần Skytrain, lúc bạn đi mua thì mùa đông, cửa sổ nhà đóng kín nên bạn nghe tiếng xe Skytrain chạy qua rất nhỏ. Nhưng khi bạn ở vào mùa hè, bạn mở cửa sổ nhà thì mới biết là tiếng xe rất ồn, nhưng chả lẽ mùa hè bạn cũng đóng cửa sổ im ỉm hay sao. Do đó, một trong những bí quyết mua nhà là bạn phải hỏi thăm dân cư khu vực đó, nhiều người dân Canadian rất thật thà nói cho các bạn biết. Nhất là mua chung cư, bạn nên hỏi người đang ở chung cư. Ban đại diện quản lý chung cư (strata council) do dân cư ngụ chung cư bầu lên nên khác biệt từ chung cư này sang chung cư khác, họ có thể có khuynh hướng dễ dãi làm cho đời sống bạn dễ chịu hoặc có thể thuộc loại khó khăn nghiêm khắc làm cho đời sống bạn không thoải mái vì tạo ra quá nhiều luật lệ (strata by-laws) ràng buộc hoặc thi hành luật lệ quá nghiêm khắc.
Canada thuộc loại xứ lạnh, thiếu nắng, do đó những căn nhà hướng về phía Nam là tốt nhất vì mặt trời chiếu vào suốt ngày. Vùng Metro Vancouver có đặc tính là những dãy núi nằm ở hướng Bắc cho nên nếu bạn muốn có cảnh quan núi thì bạn lại không được ánh nắng. Nếu bạn là người yêu thích vườn tược mà khu vườn của bạn quay về hướng Bắc thì bạn sẽ thất vọng vì cây cối sẽ không phát triển tươi tốt được do khu vườn lúc nào cũng âm u. Bạn phải cẩn thận khi trước nhà, trước căn hộ của bạn là những loại cây quanh năm không rụng lá như thông, cedar, fir v.v. vì những cây này che bóng mặt trời quanh năm, nó có thể làm nhà bạn mát mùa hè nhưng lạnh lẽo và tối tăm suống 9 tháng còn lại. Còn những cây rụng lá mùa thu như phong (maple) thì chấp nhận được, vì đến mùa đông thì lá rụng hết nên không che ánh mặt trời cần thiết cho căn nhà.
Nếu phải lựa chọn giữa căn nhà quay về hướng Đông hay hướng Tây thì bạn nên chọn căn quay về hướng Tây. Lý do là vì có rất nhiều ngày mặt trời chỉ xuất hiện sau buổi trưa, nghĩa là khi nhiệt độ trong ngày đã ấm lên, do đó những căn nhà quay về hướng Tây được hưởng ánh nắng nửa ngày còn những căn nhà hướng Đông thì không được hưởng nắng chút nào.
© Tim T Hoang